Αποποίηση Κληρονομίας: Τι είναι; Πώς γίνεται και τι πρέπει να γνωρίζω.
Η αποδοχή κληρονομιάς είναι η δήλωση βουλήσεως του προσωρινού κληρονόμου/διαδόχου να καταστεί οριστικός κληρονόμος. Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, ο κληρονόμος αποκτά την κληρονομιά, αυτόματα από τη στιγμή τη θανάτου του κληρονομούμενου (θανούντος). Το δικαίωμα όμως της κληρονομιάς είναι δικαίωμα προσωρινό και μετακλητό. Συνεπώς, η αποποίηση της κληρονομίας είναι η ρητή και έγγραφη παραίτηση εκ του δικαιώματος αυτού (αρ. 1847 ΑΚ). Είναι πολύ σημαντικό να τηρηθούν οι εκ του νόμου προβλεπόμενες προθεσμίες, ώστε να θεωρείται έγκυρη η αποποίηση.
Πότε μπορώ να κάνω αποποίηση κληρονομιάς;
Ανάλογα την περίπτωση, εντός των προθεσμιών που αναφέρονται κατωτέρω. Συνοπτικά:
Όταν θανών και κληρονόμος είναι κάτοικοι εσωτερικού:
α) εντός 4 μηνών από την ημέρα θανάτου όπως προκύπτει από την οικεία Ληξιαρχική Πράξη ή
β) εντός 4 μηνών από τη Δημοσίευση Διαθήκης (εφόσον υφίσταται) ή
γ) εντός 4 μηνών από όταν αποδεδειγμένα ο κληρονόμος έλαβε γνώση της επαγωγής (κληρονομικό δικαίωμα)
Όταν ο θανών ή/και ο κληρονόμος είναι κάτοικοι εξωτερικού:
α) εντός 1 έτους
Πώς κάνω αποποίηση κληρονομιάς;
Η αποποίηση γίνεται με έγγραφη δήλωση και αυτοπρόσωπη παρουσία του κληρονόμου στη Γραμματεία του Ειρηνοδικείου της τελευταίας κατοικίας του θανούντος. Σε περίπτωση μη αυτοπρόσωπης παρουσίας, η αποποίηση γίνεται μόνον με Συμβολαιογραφικό Πληρεξούσιο και επουδενί απλή εξουσιοδότηση.
Σύμφωνα με τους Κανόνες της Ε.Ε., ο κληρονόμος μπορεί να προβεί σε αποποίηση ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου της χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην οποία κατοικεί.
Τα ίδια ισχύουν και για τους ανήλικους κληρονόμους;
Οι ίδιες προθεσμίες ισχύουν και για τους ανηλίκους. Οι ανήλικοι θεωρείται ότι έλαβαν γνώση της επαγωγής, από τότε που έλαβαν γνώση αυτής οι ασκούντες τη γονική μέριμνα. Οι ασκούντες τη γονική μέριμνα μπορούν να καταθέσουν εντός της τετράμηνης προθεσμίας (όπως αναφέρθηκε ανωτέρω) αίτηση ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου προκειμένου να τους χορηγηθεί άδεια για να αποποιηθούν για λογαριασμό του ανήλικου κληρονόμου. Η προθεσμία αποποίησης αναστέλλεται με την κατάθεση της Αιτήσεως.
Photo Credits: unknown
Οι ανήλικοι όμως αποδέχονται πάντα την κληρονομιά με το ευεργέτημα της απογραφής. Οι ανήλικοι που αποδέχονται επ’ ωφελεία ευεργετήματος, μπορούν να ολοκληρώσουν την καταγραφή του ενεργητικού και του παθητικού της περιουσίας του κληρονομούμενου εντός ενός (1) έτους από την ενηλικίωσή τους. Αν η προθεσμία αυτή για οποιοδήποτε λόγο παρέλθει άπρακτη, χάνεται το προνόμιο του ευεργετήματος και ο ενηλικιούμενος ευθύνεται για τις υποχρεώσεις του κληρονομούμενου πλέον και με την ατομική του περιουσία. Σύμφωνα με μεγάλο μέρος της νομολογίας, δεδομένου ότι το προνόμιο του ευεργετήματος της απογραφής έχει ως σκοπό και την προστασία του ανηλίκου από τυχόν κακή διαχείριση της περιουσίας του από τους εκπροσώπους του, γίνεται δεκτό ότι ο ενηλικιούμενος κληρονόμος, όχι μόνο δικαιούται να κάνει απογραφή εντός έτους από την ενηλικίωσή του, αλλά και να αποποιηθεί την κληρονομία, εντός της ίδιας ετήσιας προθεσμίας (ΣτΕ 2862/2013).
Συνεπώς, η αποποίηση της κληρονομιάς από τον ανήλικο κληρονομούμενο μπορεί να γίνει με δυο τρόπους:
α) εντός (1) έτους από την ενηλικίωση
β) εντός της τετράμηνης προθεσμίας με αίτηση των ασκούντων τη γονική μέριμνα
Στην περίπτωση που ο ανήλικος κληρονόμος κατοικεί εντός της Ε.Ε., εφαρμόζεται ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός «Βρυξέλλες ΙΙα», ο οποίος ρυθμίζει ζητήματα γονικής μέριμνας σε υποθέσεις που συνδέονται με τα κράτη της Ε.Ε. (πλην της Δανίας και της Ιρλανδίας).
Κατά γενικό κανόνα αρμόδια είναι τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο ο ανήλικος έχει τη συνήθη διαμονή του. Ωστόσο, κατ’ εξαίρεση, αρμόδια μπορεί να είναι και τα δικαστήρια άλλου κράτους μέλους, εφόσον πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:
α) το τέκνο έχει στενή σχέση με αυτό το κράτος μέλος, λόγω, ιδίως του ότι ένας εκ των δικαιούχων της γονικής μέριμνας έχει σε αυτό τη συνήθη διαμονή του ή το τέκνο έχει την ιθαγένεια αυτού του κράτους μέλους και
β) η αρμοδιότητα των εν λόγω δικαστηρίων έχει γίνει ρητώς ή κατ’ άλλον ανεπιφύλακτο τρόπο αποδεκτή από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη της διαδικασίας και είναι προς το συμφέρον του τέκνου.
Στην περίπτωση που ο ανήλικος είναι κάτοικος τρίτης χώρας – εκτός Ε.Ε., τόσο η εγχώρια όσο και η Ευρωπαϊκή νομολογία έχει καταλήξει πως τα Ελληνικά Δικαστήρια είναι αρμόδια, για λόγους πρόνοιας, να διεξάγουν την αναγκαία διαδικασία αποποίησης, εφόσον δε θίγονται δικαιώματα τρίτων και πληρούνται οι ανάλογες προϋποθέσεις.
Τα παραπάνω αποτελούν βασική πληροφόρηση. Συστήνεται πάντα να συμβουλεύεστε έμπειρο Νομικό για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων σας, την ορθή ερμηνεία κανόνων δικαίου και την εφαρμογή των νομικών ενεργειών. Η αποποίηση κληρονομιάς, παρότι πρόκειται για μια διαδικασία που όλοι κατά πάσα πιθανότητα θα χρειαστεί να κάνουμε τουλάχιστον μια φορά στη ζωή μας, κρίνεται αρκετά δύσκολη, καθότι τα περιθώρια λάθους είναι μεγάλα και πολλές φορές επιφέρουν δυσμενείς επιπτώσεις.
Στην Stamos & Associates Law Firm, παρέχουμε υψηλού επιπέδου νομικές υπηρεσίες. Καθότι δε, εξειδικευόμαστε και σε Τομείς Δικαίου όπως το Τραπεζικό και Φορολογικό Δίκαιο, διασφαλίζουμε ότι οι υποθέσεις θα έχουν το επωφελέστερο για εσάς αποτέλεσμα. Παράλληλοι, σε συνεργασία με τους εξειδικευμένους Μηχανικούς και Συμβολαιογράφους μας, εξασφαλίζουμε τον βέλτιστο και ολιστικό χειρισμό των υποθέσεών σας.
Liliana Kouloumpi - Executive Director Stamos & Associates Law Firm